مختصات: ۴۶°۵۶′۲۰″ شمالی ۷°۲۸′۳۱″ شرقی / ۴۶.۹۳۸۸۱° شمالی ۷.۴۷۵۳۰۶° شرقی / 46.93881; 7.475306

Union postale universelle اتحادیه جهانی پست
نشان UPU
نوع رکن	وابسته به سازمان ملل متحد
مخفف	UPU
رئیس	اداوارد دایان، (فرانسه)
وضعیت	فعال
تأسیس	۹ اکتبر ۱۸۷۴
مقر اصلی	برن, سؤیس
وب‌گاه	www.upu.int

اتحادیه جهانی پست (به انگلیسی: Universal Postal Union یا UPU) نخستین انجمن در جهت همکاری بین کارکنان بخش پست و از مؤسسات تخصصی وابسته به سازمان ملل متحد است. اتحادیه جهانی پست با تصویب معاهده برن در سال ۱۸۷۴ تأسیس شد. اتحادیه جهانی پست از نظر قدمت و سابقه دومین سازمان بین‌المللی جهانی محسوب می‌شود.^[۱]
در ۱۸۷۸ عنوان اتحادیه عمومی پست‌ها (به انگلیسی: General Postal Union یا GPU) تبدیل به اتحادیه جهانی پست شد.^[۲] هدف این اتحادیه کمک به سازماندهی و بهبود بخشیدن خدمات پستی در سطح بین‌المللی است. در حال حاضر ۱۹۲ کشور عضو این سازمان هستند. ^[۳] تاکنون سند تأسیس اتحادیه در سال‌های ۱۹۶۹ در کنگره پستی جهانی توکیو، ۱۹۷۴ کنگره پستی جهانی لوزان، ۱۹۸۴ کنگره پستی جهانی هامبورگ، ۱۹۸۹ واشنگتن، ۱۹۹۴ سئول، ۱۹۹۹ پکن و ۲۰۰۴ بخارست به دلیل تطابق با تحولات فنی مورد بازنگری قرار گرفته‌است. مقر اصلی اتحادیه در برن، سوئیس است.^[۴]

تاریخچه[ویرایش]

بنا یادبودی از اتحادیهٔ جهانی پست، برن، در نشان اتحادیه پنج قاره از طریق ترانزیت تبادلات بین‌المللی به هم متصل شده‌اند.

در طول قرون ۱۷ و ۱۸ میلادی مبادلات مرسولات پستی از طریق قرادادهای دوجانبه، بین کشورها صورت می‌گرفت. این روند در قرن ۱۹ میلادی به علت روند رو به توسعهٔ تجارت و بازرگانی بین‌المللی چندان کارآمد نبود و نیاز به تأسیس یک سرویس خدمات پستی جهانی به شدت احساس می‌شد. از سوی دیگر اصلاحات ملی و داخلی کشورها بر عملیاتی شدن تأسیس این اتحادیه تأثیر فراوانی گذاشت. در انگلستان رولند هیل توانست سیستمی را در پست راه بیاندازد که به وسیلهٔ آن مخارج حمل مرسولات پستی باید از پیش پرداخته می‌شد. در ۱۸۶۳ در ادامهٔ روند اصلاحات مونتگمری بلیر، رئیس ادارهٔ پست ایالات متحده آمریکا کنفرانسی را با دعوت از نمایندگان ۱۵ کشور اروپایی و آمریکایی در پاریس ترتیب داد. کشورهای شرکت‌کننده در این کنفرانس حیطهٔ اختیاراتشان بسیار محدود بود و به دلیل عدم وجود یک سازمان بین‌المللی پستی صرفاً توانستند چند اصول کلی و عمومی، راجع به موافقت‌نامه‌های دوجانبه سرویس‌های پستی وضع کنند.

هاینریش ون استفان، مدیرکل پست کنفدراسیون آلمان شرقی توانست طرح اتحادیه جهانی پست را تنظیم کند. بر اساس طرح پیشنهادی او نمایندگان ۲۲ کشور در اولین کنگره پستی جهان که از سوی دولت سوئیس تشکیل شده بود، گرد هم آمدند. در ۹ اکتبر ۱۸۷۴ بر اساس معاهده برن، اتحادیهٔ عمومی پست‌ها تأسیس شد. اعضای این اتحادیه در طول ۳ سال به شدت افزایش یافت و به همین دلیل در ۱۸۷۸ عنوان اتحادیهٔ عمومی پست‌ها به اتحادیهٔ جهانی پست تغییر نام یافت.^[۵]‏ پس از تأسیس سازمان ملل متحد در ۱۹۸۴ به عنوان یکی از مؤسسات تخصصی وابسته به سازمان ملل مطرح شد.^[۶] ۹ اکتبر ۱۸۷۸، سال‌روز تأسیس اتحادیهٔ جهانی پست هر سال گرامی داشته می‌شود. این روز به طور رسمی توسط قطعنامه مصوب کنگره توکیو، ۱۹۶۹ به عنوان روز جهانی پست نام‌گذاری شد.^[۷]