یوزف هایدن
اطلاعات پس‌زمینه
نام اصلی	فرانتس یوزف هایدن
تولد	۳۱ مارس ۱۷۳۲(۱۷۳۲-03-۳۱) روهراو، اتریش
مرگ	۳۱ مه ۱۸۰۹ میلادی (۷۷ سال) وین، اتریش

امضای هایدن

فرانتس یوزف هایدن (به آلمانی: Franz Joseph Haydn) (زادهٔ ۳۱ مارس ۱۷۳۲ در روهراو، اتریش - درگذشتهٔ ۳۱ مهٔ ۱۸۰۹ در وین) آهنگساز و موسیقی‌دان اتریشی و یکی از پایه‌گذاران موسیقی کلاسیک^{[نیازمند منبع]} و همچنین از پرکارترین و برجسته‌ترین موسیقی‌دانان در این دوره است. او همچنین به‌دلیل سهم بسزا در توسعهٔ موسیقی و نیز کثرت آثارش به «پدر سمفونی» و «پدر کوارتت زهی» در این دو فرم ملقب است. هایدن ازطرفی پرورش‌دهنده و استاد موسیقی‌دان بزرگی چون بتهوون بود و از طرف دیگر آیندگانی چون شوبرت، مندلسون، و برامس را تحت تأثیر شیوهٔ موسیقایی خود قرار داد. او همچنین استاد و دوست نزدیک آهنگساز شهیر، موتسارت بود.

هایدن بیشتر عمر طولانی خویش را در اتریش گذراند و در هنگام مرگ، یکی از معروف‌ترین آهنگسازان اروپایی به‌شمار می‌رفت.

زندگی[ویرایش]

هایدن، در روستایی کوچک در روه‌راو اتریش زاده شد. پدرش چرخ ارابه می‌ساخت و هایدن کوچک تا شش سالگی به جز آوازهای عامیانه، که پدرش دلبستهٔ خواندن آنها بود، و نیز رقص‌هایی روستایی، که هنگام جشن و سرور در گوشه و کنار زادگاهش بر پا می‌شد، چیزی از موسیقی نمی‌شناخت.
در ۸ سالگی به وین رفت تا به عضویت پسران آوازخوان کلیسای سن‌اشتفان درآید. در آن‌جا اگر چه صدای دلنشین او مورد توجه قرار گرفت، اما هیچ امکانی برای تحصیل آهنگ‌سازی و هنر نوازندگی برایش فراهم نیامد و هنگامی که در عنفوان جوانی صدای خوشش را از دست داد، او را بدون کمترین پول از سِن اشتفان روانهٔ گوشهٔ خیابان کردند.

او دربارهٔ این دوره چنین گفته است:

با تدریس موسیقی به بچه‌های ۷–۸ ساله بود که به‌زحمت می‌توانستم زنده بمانم.

او در آن ایام در تلاش بود تا فن آهنگ‌سازی را خود به تنهایی بیاموزد و همزمان به هر کاری که می‌توانست، از جمله نوازندگی ویولن در گروه محبوب نوازندگان خیابان وین، که اسباب سرگرمی و تفریح شبانهٔ مردم را فراهم می‌کرد، می‌پرداخت.

هایدن گرچه خود را اسیر شغلش حس می‌کرد، اما بعدها در توصیفی خردمندانه از وضعیت خود چنین گفت: «آن‌جا نه فقط دلگرم به اقبال و پذیرش مداوم بودم بلکه در مقام رهبر ارکستر می‌توانستم تجربه کنم و دریابم که چه چیز سبب تقویت جلوه‌ای صوتی می‌شود یا آن را تضعیف می‌کند و به این ترتیب می‌توانستم به دلخواه خود ترکیب سازها را بهبود بخشم، آن‌ها را تغییر دهم و سازهایی را حذف یا اضافه کنم. از دنیا دور افتاده بودم.»

هایدن رهیاب سبک کلاسیک در تکامل بخشیدن به سمفونی و کوارتت زهی پیشرو بود. موتسارت و بتهوون از سبک او تأثیر پذیرفته بودند.

هایدن در سال ۱۸۰۹ هنگام اشغال وین توسط ارتش ناپلئون در ۷۷ سالگی در گذشت.^[۱]

برخی از آثار

ژوزف هایدن

• ۱۰۴ سمفونی از جمله سمفونی مشهور شگفتی
• ۸۳ کوارتت زهی
• ۱۲۳ قطعه موسیقی مجلسی
• ۵۲ سونات برای پیانو
• اوراتوریای آفرینش
• ۶ کوارتت برای فلوت و زهی‌ها
• ۶ سونات برای فلوت، ویلن، ویلنسل
• ۳ پیانو تریو
• ۶ کوارتت اپوس ۱ (۱۷۵۹/ ۱۷۵۷)
• ۶ دیورتیمنتو (کوارتت) اپوس ۲ (۱۷۶۰ / ۱۷۶۲)
• ۱۴ مس

اپراها:

• Il diavolo Zoppo (1753 (شیطان لنگ)(از دست رفته)
• Acide e Galatea (1762
• la Canterina (1766
• lo speziale (1768
• le pescatrici (1769
• L'infedeltà delusa (1777
• L'incontro improvviso (1775
• Il mondo della luna (1777
• La vera costanza (1779
• L'isola disabitata (1779
• La fedeltà premiata (1781
• Orlando Paladino (1782
• Armida (1784
• L'anima del filosofo (1791